Haccâc (ö. 145/762)

Ebû Ertâd Haccâc b. Ertâd b. Sevr b. Hûbeyr b. Serâhîl b. Kâ’b b. Selmân b. ‘Âmîr b. Hârîs b. Sa‘d b. Mâlik b. Nehaî Hocaları: Sâbît b. ‘Ubeyd, Hasan b. Sa‘d, Hâkim b. ‘Uteybe, İbn ‘Abdurrahman, Zeyd b. Cübeyr, Simâk b. Harb, ‘Âmîr es-Sa’bî, ‘Abdullah b. ‘Abdullah er-Râzî, ‘Atâ’ b. Ebû Rabâh, ‘İkrime, Hisâm b. ‘Urve.

Ögrencileri: İsmâ‘îl b. ‘Ayyâs, Hafs b. Kays, Hammâd b. Zeyd, Ziyâd b. ‘Abdurrahman, ‘Abdullah b. el-Mübârek, Süfyân es-Sevrî, ‘Abdullah b. Nümeyr, ‘Abdürrezzâk, Fudayl b. ‘Amr, Kâsım b. Nâfî‘, Mu’temir b. Süleymân.

İbn Sa‘d (230/844) onu dokuzuncu tabakada zikretmis ve zayıf oldugunu nakletmistir. Buhârî (256/870) onun metruk oldugunu vurgulamıstır. Ebû’z-Zur’a (264/877), onun için “sadûk ama müdellestir.” demistir. Ebû Bekir el-Hatîb onun âlim ve hadîs hâfızı oldugunu söylemistir. Ebû Hâtim (277/890) sadûk oldugunu belirtmis; ama onun zayıf râvîlerden tedlis yaptıgını ve onun hadîsleriyle delil getirilemeyecegini ifade etmistir. Nesâî (303/915) onun için “hâfızası pek güçlü degildir.” Demistir. İBN SA‘D, et-Tabakât, I, 131; BUHÂRÎ, et-Târîhu’l-kebîr, II, 378; el-MİZZÎ, Tehzîb, V, 420–428

el-‘Ukaylî (322/934) de hadîslerinin kabul edilmedigini belirtmistir İbn Adî (365/975) onun hakkında “zayıftır” ifadesini kullanmıstır. el-‘UKAYLÎ, ed-Duafâ, I, 277–280 İBN ADÎ, el-Kâmil, II, 222–228

Altı yüz tane müdelles rivâyetinin oldugu belirtilmistir. İbn Ma‘în (233/847), hâfızasının güçlü olmadıgını ve onun hadîslerinin alınmamasını istemistir. Dârekutnî (385/995) onun hadîsleriyle ihticac edilmez demistir. ZEHEBÎ, Mizân, I, 458–461
Yahyâ b. Sa‘îd ondan hadîs rivâyet etmekten çekinmistir. Ayrıca onun hakkında (ضعيف ضعيف) ifadesini kullanmıstır. Cuma namazına katılmadıgı da nakledilmistir. İBN HİBBÂN, el-Mecrûhîn, I, 269–273 Hicri 145 yılında ölmüstür.